فقر سرانه کتابخانه ای در استان

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما؛ نبود کتابخانه استاندارد مرکزی در البرز، از جمله مهمترین دغدغه های حوزه کتاب و کتابخوانی در استان است. با این وجود اما البرز جزو 10 استان برتر کشور در حوزه سرانه مطالعه و کتابخوانی است. 

• نبود تناسب میان جمعیت استان با تعداد کتابخانه ها

امروزه سرانه مطالعه و وضعیت کتابخوانی به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی جوامع محسوب می‌شود؛ برای اینکه مردم یک محله، شهر و کشور کتابخوان بار بیایند عوامل مختلفی وجود دارد که یکی از آنها چگونگی دسترسی آنان به کتابخانه‌های عمومی است.

کتابخانه‌های عمومی به لحاظ این‌که عناوین زیادی از کتاب‌های به روز را در خود جای داده‌اند همواره مورد استقبال و اقبال قشر فرهیخته قرار می‌گیرند و بخش عمده‌ای از نیاز مخاطبان را مرتفع می‌کنند. دسترسی ساده به کتابهای متعدد و متنوع از جمله فرصتهایی است که کتابخانه های عمومی در اختیار شهروندان قرار می دهد. اما متأسفانه شهروندان البرزی هنوز با مشکل کمبود کتابخانه عمومی دست و پنجه نرم می‌کنند. شمار کتابخانه‌های عمومی استان تناسبی با جمعیت ساکن در آن را ندارد و همین امر کتابخوانان واقعی را به درد سر انداخته است.

• ضرورت احداث کتابخانه مرکزی در البرز

بر اساس استانداردهای بین المللی به ازای هر 100 نفر، باید 8 متر مربع فضای کتابخانه ای وجود داشته باشد. این در حالی است که در کلانشهرهای ایران این میزان یک متر مربع است که برازنده شهرهای پرجمعیت نیست.

بنا به اظهارات معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه های عمومی کشور در بخش کتاب فروشی و فضای الکترونیکی نیز با مقیاسهای جهانی فاصله زیادی داریم. به همین منظور یکی از اولویتهای اصلی نهاد کتابخانه ها افزایش سرانه کتابخانه در کلانشهرها است.

موضوعی که به یکی از معضلات استان تبدیل شده است. البرز در حال حاضر با داشتن ۴۴ کتابخانه نهادی، ۲۳ کتابخانه مشارکتی و ۱ باب کتابخانه مستقل در بخش زیرساختی کتابخانه ها از آخرین استان های کشور است و با جمعیتی حدود ۳ میلیون نفر فاقد کتابخانه مرکزی است.

• موانع پیش روی افزایش کتابخانه ها

رییس اداره کتابخانه‌های عمومی کرج درباره موانع موجود بر سر راه احداث کتابخانه می گوید: متاسفانه شهرداری در واگذاری زمین برای احداث کتابخانه‌های جدید همکاری نمی‌کند و راه و شهرسازی نیز با این استدلال که نهاد کتابخانه‌ها ارگان عمومی غیر دولتی است، از دادن زمین رایگان به نهاد خودداری می‌کند.

ذکریاپور ادامه می دهد: کتابخانه‌های مشارکتی توسط دستگاه‌ها یا ادارات مختلف ایجاد می‌شود ولی تامین منابع و نرم افزارهای مورد نیاز آنها، آموزش کتابداران، به عهده اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان است.

وی نبودن زمین مناسب و دیگری مسائل قانونی و حقوقی در این خصوص را از جمله موانع جدی پیش روی افزایش سرانه کتابخانه ای استان عنوان می کند و معتقد است: اگر بنا باشد راه و شهرسازی زمینی در ناکجا آباد به نهاد کتابخانه‌ها تحویل دهد و بعد پولش را کامل دریافت کند دیگر لزومی به رایزنی برای گرفتن زمین رایگان یا ارزان نیست و اداره کل کتابخانه‌ها می تواند با پرداخت پول در هر مکانی که می‌خواهد زمین بخرد. علاوه بر این کتابخانه‌سازی مسائل قانونی و حقوقی پیچیده‌ای دارد که پشت سر گذاشتن آنها کار آسانی نیست.

• تامین منابع از طریق خیران و شهرداریها 

این موانع باعث شده است تا مسئولان ذیربط برای افزایش سرانه کتابخانه ای استان دست به دامن خیران شوند.

رئیس دبیرخانه انجمن کتابخانه‌های عمومی البرز با اشاره به ظرفیت خیران و صاحبان صنایع ورود ایشان را بسیار راهگشا عنوان می کند. راهکاری که البته به دلیل وسعت پروژه‌های کتابخانه‌سازی باعث هراس برخی خیران می شود.

نماینده مردم کرج، اشتهارد و فردیس در مجلس شورای اسلامی نیز از آمادگی مجمع نمایندگان استان برای حل مشکل اختصاص زمین برای کتابخانه مرکزی خبر می دهد. محمدجواد کولیوند با اشاره به سهم نیم درصد شهرداری ها، تاکید می کند شهرداری ها باید به صورت ماهانه نسبت به پرداخت سهم ۵/. درصد کتابخانه های عمومی اقدام کنند.

محمدرضا تقوی پور