عرضه آنژیوکت دانش بنیان ایرانی تا ابتدای سال آینده

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، به مناسبت برگزاری بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی «ایران هلث» که از ۶ خرداد کار خودش را با حضور ۵۰۰ شرکت داخلی و خارجی شروع می‌کند، در میز اقتصاد ۵ خرداد ۱۴۰۲، با حضو احمد نیک پور مدیر مرکز نوآوری تجهیزات پزشکی، صدرا سپهری مدیرعامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده تجهیزات پزشکی، محبوبه دل انگیز خبرنگار حوزه فناوری و مجری گری محمد قاسم کیایی، توسعه بازار محصولات بازار فناورانه حوزه تجهیزات پزشکی و دارویی در کشور را بررسی شد.  

سوال: در خصوص شرکت‌ها و بازاری که برای شرکت‌های دانش بنیان در کشور ارزش بازار در حوزه تجهیزات پزشکی وجود دارد توضیح می‌فرمایید برآورد شده این ارزش بازار چقدر است؟

نیک پور مدیر مرکز نوآوری تجهیزات پزشکی گفت: بازار تجهیزات پزشکی عملا نسبت به چند سال گذشته که عمده آن از طریق واردات تأمین می‌شده و خیلی رویکرد تولیدکننده‌های ما به سمت کالا‌های پرخطر نبود و معمولا به سمت کالا‌های کم خطر بود.، اما امروز محصولاتی که در داخل بدن کاشته می‌شود مادام العمر یا مستقیما با جان بیماری در ارتباط هستند، توسط شرکت‌های دانش بنیان تولید می‌شود و این اتفاق ویژه ایی است. یعنی اینکه بازاری که قبلا صرفا دورنمایی بوده برای شرکت دانش بنیان امروز بازاری شده که بالقوه همین امروز شرکت‌ها می‌توانند وارد آن بشوند و ۱۰۰ عدد از ۵۰۰ شرکتی که در نمایشگاه ایران هلث حضور دارند شرکت‌های دانش بنیان هستند. در نتیجه یک بازار چند دهه هزار میلیارد تومانی الان مقابل شرکت‌های دانش بنیان است که با توجه به شرایط اقتصادی و تحریم‌هایی که عملا در حوزه سلامت وجود دارد به ظاهر وجود ندارد، ولی عملا وجود دارد مخصوصا در کالای  راهبردی شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند که این بازار را به دست بیاورند و توسعه بدهند .

سوال: همانطور که آقای نیک پور هم توضیح دادند شرکت‌های دانش بنیانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند فکر کنم بیش از ۵۰۰ عدد هستند در حوزه تجهیزات پزشکی شما یکی از آن شرکت‌ها هستید نقطه قوت شما یک حلقه فناوری و متخصصانی هستند که دارید و دو توانستید یک کالایی را تولید بکنید که قبلا در کشور نبوده و الان توانستید نیاز بازار را آن حوزه برطرف بکنید و بیاورید عرضه بکنید این کالا ابتدا از لحاظ فناوری در چه درجه ایی قرار گرفته مورد استقبال بازار و مصرف کننده‌ها در مقایسه با نمونه‌های خارجی قرار گرفته یا خیر این را اگر جواب بدهید من سئوال دوم از خدمت شما می‌پرسم؟

سپهری مدیرعامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده تجهیزات پزشکی گفت : ما در حوزه لیزر‌های پوست مو، زیبایی و ترمیمی با توجه به اینکه بازار کشور نیاز بسیار زیادی در این حوزه داشت و تقاضا بالا بود ورود کردیم و با انتقال تکنولوژی و مهندسی معکوس توانستیم به بیش از به تکنولوژی ۷۵ درصد تولید مستقل این محصول دست پیدا کنیم این بعد بعد فناورانه است که توسط نخبگان حوزه فناوری ما طراحی شده است.  مجموعه ما بیش از ۱۲۰ نفر پرسنل دارد که اکثریت پرسنل ما از مهندسین حوزه پزشکی و الکترونیک و برق و فتونیک هستند.

سوال: در این حوزه، حوزه بسیار حساسی است یکی از حوزه‌های مرز دانشی که دارید کار می‌کنید و همانطور که گفتید خیلی کاربرد گسترده ایی دارد از تمیم زخم گرفته در مورد زخم دیابتی هم استفاده می‌شود الان محصولی که تولید کردید، مزیتش نسبت به خارجی ها همان قیمتش است ؟

سپهری افزود : یکی از مزیت‌ها این است ما در بدو امر عرض کردم یکی از رکن‌های ما دانش و فناوری ساخت محصول بود، اما دانش بعدی دانش شناخت بازار و توسعه بازار این محصول هم است که شرکت ما به حول و قوه الهی توانسته بازار را به خوبی بشناسد و مورد استقبال بی نظیر مصرف کننده گان این تجهیزات واقع شده به واسطه کیفیت بالا خدمات پس از فروش مناسب و قیمت رقابتی با نمونه خارجی، که می‌توانم بگوییم به نسبت نمونه‌های امریکایی و اروپایی یک دهم قیمت را دارد

سوال: وارد بحث جدی‌تر بشویم توسعه بازار موضوع میز ما است برای اینکه توسعه بازار پیدا بکند، یکی از مزیت‌ها تفاوت قیمت با نمونه خارجی و یکی از مهمترین‌های ارائه خدمات پس از فروش یا تزریق قطعه است گا‌ها محصولاتی که تحریم بودیم به ما نمی‌دادند و الان توانستند شرکت‌های دانش بنیان در این حوزه خوب کار بکنند شما الان مرکز نوآوری دارید چند تا شرکت الان دارند با شما فعالیت می‌کنند درست است؟ الان فکر کنم چند تا محصول توانستند شرکت‌ها تولید بکنند؟

نیک پور مدیر مرکز نوآوری تجهیزات پزشکی گفت : تا الان مجوز‌هایی که گرفتیم ۹ شرکت ما مجوز تولیدی گرفتند و در دست تحقیق و توسعه هم ۱۵ محصول دیگر داریم مجموعا ۲۵ محصول مصرفی را داریم تولید می‌کنیم.

سوال: برای اینکه به توسعه بازار بیشتر برای شرکت‌های دانش بنیان ابتدا در داخل کشور برسیم مهمترین راهکار چه است؟

نیک پور مدیر مرکز نوآوری تجهیزات پزشکی پاسخ داد: الان اتفاقی که در حوزه تجهیزات پزشکی ما وجود دارد این است که برای شرکت‌های تولیدی عمدتا بازار تولید جلوتر است یعنی الان تقاضا وجود دارد می‌شود این نوید را به شرکت‌هایی که می‌خواهند شروع بکنند یا شرکت‌های دانش بنیانی که الان علاقمند هستند تغییر رویه بدهند و در حوزه‌های دیگر دارند کار می‌کنند سرریز دانش خود را بیاورند در حوزه‌های پزشکی نوید می‌دهم بازار تجهیزات بازار بالقوه و آماده ایی است فقط لازم است که آن محصول آن  مولفه‌هایی که بازار لازم دارد تأمین بکند تا بتواند در بازار به فروش برسد.

سوال: در حقیقت به سمت توسعه تولید حرکت بکنیم؟

نیک پور مدیر مرکز نوآوری تجهیزات پزشکی: حتما باید به سمت توسعه تولید حرکت بکنیم و یک اتفاقی که وجوددارد تلفیق دانش مهندسی و دانش پزشکی است ببنیدما خیلی از محصولات ما به لحاظ مهندسی تأیید می‌شود تمام کیفیت‌های لازم را که مدنظر ما است را پاس می‌کند، اما وقتی این می‌رود در بحث کاربردی و تحویل پزشک می‌شود پزشک از جنبه پزشکی به این محصول نگاه می‌کند این را باید دوستانی که می‌خواهند وارد این حوزه بشوند در نظر بگیرند و بیایند از اول برای آن طراحی انجام بدهند که پزشک بتواند آن کاربردی که لازم دارد از آن محصول ببیند.

سوال: شما به عنوان یک شرکت دانش فعال در این زمینه آماده ورود به مرحله تولیدی هستید یا اینکه نه شروع کردید کار توسعه تولید را برای اینکه بازار بیشتری کسب بکنید؟

سپهری مدیر عامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده تجهیزات پزشکی: توسعه می‌دهیم بحث شرکت‌های یک توسعه فاز تولید فعلی و بحث فاز دوم توسعه محصولات جدید که در مرحله تحقیق و توسعه هستند، اما یکی از مهمترین نکات برای هر شرکت یا بنگاه اقتصادی بحث مزیت مالی شرکت‌ها باید بتوانند مزیت مالی شان شرکت‌های خصوصی، مخصوصا مزیت مالی شان را حفظ کنند تا بتوانند بقاء داشته باشند در بازار. من به قطع می‌توانم بگویم بیش از ۹۰ درصد تجهیزات خاص پزشکی را در داخل کشور با کمک نخبگان داخلی می‌توانیم بسازیم. اما مشکل در مرحله تولید انبوه رساندن و عرضه کردن به بازار است، این را شما در اخبار بسیار می‌گویید بسیاری از حلقه‌های فناور محصولات بسیار هایتک را ساختند، اما چند سال دیگه اثری از این محصولات ما در بازار نمی‌بینیم، چون این در مرحله ورود به بازار دچار چالش شدند.

سوال: در حقیقت این حلقه تولید علم قوی است تجاری سازی بکنند، اما تولید صنعت و صنعتی سازی خود مشکلی است که باید حل بشود

سپهری مدیرعامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده تجهیزات پزشکی: بله صنعتی سازی نگاه می‌کند به بازار اگر بازار نیازش را اعلام بکند و این محصول بتوانند به خوبی حالا پرزنت کنند یا ارائه بدهند طبیعتا بازار جواب مثبت خواهد داد
یک نکته ایی هم است من حالا بر خلاف سایر تولیدکنندگان به عنوان یک تولیدکننده دانش بنیان می‌گویم اجازه بدهم واردات انجام بشود اگر محصول من قابل رقابت باشد از نظر کیفیت از نظر قیمت و از نظر خدمات و سایر ارکان برای من بهتر هم است در کنار نمونه خارجی به قولی در گود با هم دیگر روبرو بشویم و محصول ما را هر دو در یک فضا در بوته امتحان بگذاریم

سوال:​ یعنی انقدر به محصول مطمئن هستید که می‌توانید وارد رقابت با نمونه خارجی بشویم؟

سپهری مدیرعامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده تجهیزات پزشکی: صد درصد ،حتی اگر من مطمئن هم نباشم به محصولم من محکوم هستم بروم محصولم را تقویت کنم، به نفع مصرف کننده؛ من تولید کننده نباید جلوی واردات را بگیرم.بلکه انقدر باید در حوزه رقابت کیفیت دستگاه را بالا ببرم که در عرصه یکسان در یک رقابت پایاپای بتوانند ادعا کنم که محصول من با نمونه خارجی قابلیت رقابت دارد

سوال: همکارم خانم دل انگیز در استودیوی دیگر هستند در سال های گذشته در حوزه تجهیزات پزشکی و دارویی شما یکی از خبرنگارانی بودید رفتید گزارش های مختلف تهیه کردید اطلاعات میدانی از ظرفیت و توان شرکت های دانش بنیان در این حوزه چگونه است ؟

دل انگیز خبرنگار حوزه فناوری : همانطور که شما اشاره کردید در حوزه تجهیزات پزشکی و شرکت های دانش بنیانی که در این حوزه فعالیت دارند ما مشاهده می کنیم که شرکت های دانش بنیان تجهیزات به روزی را می شود گفت تولید می کنند حتی به مرحله تجارت سازی می رسانند و این شرکت ها شرکت های دانش بنیان فعالی هستند که نمونه بارز آن را می توانیم ما در زمان شیوع ویروس کرونا ببینیم که دستگاه ها و تجهیزات پزشکی مورد نیاز جامعه از ونتیلاتور گرفته تا دستگاه های اکسیژن ساز توسط همین شرکت های دانش بنیان و همین پژوهشگران کشور خودمان طراحی شده و به مراکز درمانی برای درمان بیماران ارسال شد و به نوعی می شود گفت بحث تجاری سازی آن به خوبی انجام گرفت من به این نکته هم اشاره کنم که نمایشگاه هایی مثل نمایشگاه را ما تجربه اش را داریم که در سال های گذشته که برگزار شده بود شاهد استقبال متخصصان فناوران از این نمایشگاه ها بودیم اما یک نکته ایی اینجا است آن هم این است من مصاحبه ایی که با این شرکت های دانش بنیان و حالا چه در این نمایشگاه چه خارج از نمایشگاه داشتم این شرکت های دانش بنیان دغدغه هایی را دارند دغدغه های آنها هم به جا است دغدغه هایی که دارند که از بحث مجوز دریافت مجوز گرفته حتی برخی از شرکت ها ماه ها وحتی سال های درگیر دریافت مجوز هستند در حالی که آن محصولشان مورد تأیید مراکز دولتی است مورد تأیید وزارت بهداشت است.

وی افزود: دغدغه دیگری که دارند این شرکت دانش بنیانی محصول پزشکی در حوزه پزشکی تجهیزات پزشکی را تولید کرده وارد بازار کرده به مرحله تجاری سازی رسیده اما ما در عین حال شاهد هستیم محصولات مشابه آن حتی با کیفیت پایین تر از کشورهای دیگر وارد کشور می شود و به نوعی این شرکت دانش بنیان آن محصول را به درستی نمی تواند به مرحله تجاری سازی برساند محصولی که حتی شاید در بازارهای بین المللی مشتریان خاص خودش را مشریان زیادی داشته باشد و به نوعی این شرکت ها باید مورد حمایت قرار بگیرند چه برای بحث دریافت مجوزشان و چه حتی بحث تجاری سازی محصولشان در بازارهای داخلی و بازارهای بین المللی .

سوال: دیدید خوب یکی از معضلاتی که ما داشتیم و الان توسط دانش بنیان رفع شده مواد اولیه برای تولید آنژیوکت ها بود حالا رسیدیم به تولید آنژیوکت نوآوری شما بفرمایید محصول دارد تولید می شود درست است توضیح می فرمایید ؟

نیک پور مدیر مرکز نوآوری تجهیزات پزشکی : قبل از اینکه این سئوال پاسخ بدهم یک تأکیدی بکنم روی صحبت آقای دکتر سپهری راجع به اینکه شرکت های تولیدی دانش بنیان عرصه پزشکی اینکه ما هیچ محدودیتی از دولت نمی خواهیم جلوی واردات را بگیرد حتی پیشنهاد می کنیم که اجازه واردات همه محصولات با کیفیت از همه دنیا را بدهند دلیل آن این است ما هم می توانیم به لحاظ کیفیت رقابت بکنیم این را با اطمینان خاطر می گوییم با صدای بلند می گوییم هم به لحاظ کیفیت می توانیم رقابت می کنیم هم به لحاظ قیمت یعنی ما اصلا هیچ مشکلی نداریم یک موضوعاتی داریم که در ادامه به آن می پردازیم اما راجع به پروژه آنژیوکت ما عمده مصرف کشور ما در آنژیو کت الان وارداتی است و ما تقریبا سرانه سالانه نزدیک به 60 میلیون عدد آنژیوکت را با سرمایه حدودا 10 میلیون دلار داریم به کشور وارد می کنیم کالای مصرفی کالای بسیار راهبردی به خاطر اینکه در تمامی مراکز درمانی این کالا استفاده دارد و باید که داخلی سازی بشود ان شاء الله با امید خدا فکر می کنم که در ابتدای سال 1403 ما آمادگی این داریم این کالا را به بازار عرضه بکنیم و تقریبا نیمی از بازار را پوشش بدهیم.

سوال:  یک سئوال از آقای سپهری داشته باشیم در خصوص همین خدماتی که شرکت های دانش بنیان می دهند یکی دیگر از مزیت های شرکت های دانش بنیان ارائه خدمات پس از فروش است شما الان در تمام سراسر کشور می توانید محصولات خودتان را عرضه بکنید خدمات پس از فروش بدهید تأمین قطعه بکنید حتی برای دستگاهی از کار افتاده و خارجی هستند؟

سپهری مدیرعامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده تجهیزات پزشکی : ما تعمیرات دستگاه های خارجی را هم انجام می دهیم به قولی چون که صد آمد نود هم پیش ما است وقتی به دانش ساختش رسیدیم دانش تعمیرش طبیعتا در اختیار ما است ما انجام می دهیم ولی معمولا پزشکان یا متخصصین که از دستگاه خارجی تاالان استفاده می کردند و دچار مشکل شده بود و دستگاه خود ما به آنها عرضه می کنیم از تعمیر منصرف می شوند و قصد خرید نمونه ایرانی را دارند با علم به اینکه ایرانی است .

سوال: می خواهم به همین برسم تضمین می کند کیفیت محصولات شما را ؟

سپهری مدیرعامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده تجهیزات پزشکی : بله صد در صد تا جواب نگیرد بازار دستور را گوش نمی دهد تا جواب نگیرد وارد نمی شود پس قطعا جواب گرفتند که روی آوردند به محصول ایرانی این در تمام ارکان و زمینه ها همین قضیه ها است به هیچ وجه دستور را نمی پذیرند می گویند باید محصول شما کیفیتش به این اطمینان برسند که کیفیت دارد بعد می خرند.

وی افزود: یک حلقه دیگر هم داریم که حلقه بسیار مهمی که به نظر من یکی از ضعف های دانش بنیان ها همین است حلقه ایی که می تواند این محصول را به بازار به درستی ارائه بدهد بسیاری از دانش بنیان ها گفتند بندگان خدا دانشمندان و بچه های دانشگاهی ما فقط در تکنولوژی و در علم هستند از اینها نباید انتظار داشت محصولشان بیارند در بازار و بتوانند خوب این را ارائه بدهند. یک تیمی که دانشی مبنی بر دانش بازار دارد باید در کنار اینها حضور داشته باشد تا به محض اینکه تولید انجام شد و تمام شد مرحله تولیدی و به تولید حالا انبوه هم رسید سریعا این را بتوانند در بازار ارائه بدهند. تا حالا شرکت دانش بنیان سرپا بماند قوام داشته باشند و بتواند ادامه بدهد نمونه هایش را داریم در صنایع مختلف و حتی صنعت پزشکی حتی شرکت های که نمونه اش است بسیار نمونه داریم که این بچه ها وحلقه های فناور شرکت های دانش بنیان نوپا بیاید شروع می کنند به کار چون ضعف دارند در اتصال به بازار یک ،​ دو موانعی که در راه آنها است به خاطر مسائل بروکراسی های اداری نمی توانند به بازار برسند البته در دوره فعلی رگولاتور تاسیسات پزشکی در دوره فعلی بسیار تسریع بخشیدند این مسئله و ما کاملا به چشم می بینیم و لمس می شود و در دوره های قبل بسیار زمان بر بود یک سال ، دو سال ، سه سال یک مجوز هزینه نیروی انسانی ، جا دادند و هزینه بحث دانش را انتقال دانش و خرید را دادند ، خیلی دشوار است .

سوال: الان برای توسعه بازار بیشتر در این حوزه تجهیزات پزشکی و دارویی و ملزوماتی که نیاز دارد چه حمایت هایی، شرکت های دانش بنیان و مراکز نوآوری مثل شما نیاز دارند؟

نیک پور ، مدیر مرکز نوآوری تجهیزات پزشکی : الان راجع به تجهیزات پزشکی صحبت می کنیم شاید نزدیک به 60 درصد از محصولات ما همچنان به لحاظ ارزش دلاری همچنان داخلی سازی نشدند و خارجی هستند ، خوب اگر قرار باشد راجع به توسعه بازار فکر کنیم باید به این سبد 60 درصدی فکر کنیم ، گلوگاه اصلی تولید تجهیزات پزشکی برای یک تولیدکننده نه سرمایه است ، نه دانش هست ، نه فضای تولید هست ، نه بازار هست ، بازاری که بالقوه جلوی آن وجود داشته باشد ، گلوگاه اصلی که پیش روی تولیدکنندگان هست ، گرفتن مجوز است.

وی افزود: بعضی از مجوزها درست هم هست ، بلاخره با جان بیمار در تماس هست ، باید تست هایی را پاس کند، آزمایش هایی را پاس کند که مدت زمان طولانی بعضا 9 ماه زیر یک آزمایش می ماند تا نتیجه بیاید، روی این ها حرفی نداریم. ولی اداره کل سیاست گذاری کند که در همین بازه امکان تولید محصول را هم به شرکت بدهد. نه این که اگر 9 ماه فرصت تست برای محصول وجود دارد ، خود پروسه گرفتن مجوز محصول بیش از دو سال طول می کشد. یک بخشی از این موانع به علت روشن نبودن فرآیند است. اگر این فرآیند اصلاح و مشخص شود که اگر این محصول را تولید کنم این فرآیند را باید طی کنم و در مدت مشخص طی کنم. به شما قول می دهم شرکت هایی که توان بالقوه دارند ، ما در مجموعه شرکت هایی داریم حمایت می کنیم که محصولاتی را با کلاس خطر دی دارند تولید می کنند. محصولاتی که در قلب انسان کار گذاشته می شود و این ها را تولید می کنند، فقط بیایند فرصت گرفتن مجوز را برای ما کوتاه کنند، به شما قول می دهم که این توسعه بازار ناچار اتفاق می افتد.

سوال: این حمایتی است که شما نیاز داشتید ، توسعه بازار برای این که فرآیندهای گرفتن مجوزها کوتاه شود. آقای سپهری شما چه ؟

صدرا سپهری، مدیرعامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده تجهیزات پزشکی : وقتی حمایت از تولیدکننده یا صنعتگر پیش می آید یک جو خیلی بدی یا ذهنیت خیلی بدی پیش می آید که برای خود من به عنوان یک صنعتگر این چنین نیست ، صنعتگر نیازمند کمک نیست . ما خودمان سرمایه گذاری می کنیم ، وارد می شویم ، دانش آن را داشتیم و آمدیم بررسی کردیم ، اصلا نیاز نیست من از دولت پول یا تسهیلات خاصی بگیرم. حمایت دولت باید بر مبنای امنیت بازار باشد. ما نیاز مالی ، وام  و امثالهم به دولت نداریم. وام هم می دهیم ، من همیشه گفتم ، وام ما می دهیم اگر فرآیندها را تسهیل کنند و امنیت بازار را بتوانند فراهم کنند.

وی افزود: در بازار باید بتوانیم تبادلات مان را بهتر انجام دهیم و در بازار ارزی بهتری بتوانیم مبادله کنیم ، این قطعا برای سرمایه گذارهای خارجی هم بسیار دلچسب و دوست داشتنی است که بیایند وارد بازار ما بشوند. فرآیند مجوزها که آقای دکتر نیک پور اشاره کردند ، کاملا درست است چون صنعت سلامت با جان مردم در ارتباط هست یک فرآیندهای طولانی را در نظر گرفتند، اما برای تجهیزاتی که با جان بیمار در ارتباط هست و حساسیت بالا دارد و کشور نیاز دارد ، اداره کل تجهیزات پزشکی می بایست یک فرآیند استثنائی را فراهم کند این عزیزان در دوره دو ساله و سه ساله باقی نمانند.

سوال: به موضوعات صادرات بپردازیم تا توسعه بازار در خارج از کشور شرکت های حوزه تجهیزات پزشکی دانش بنیان دارند. البته در سفر اخیر رئیس جمهور به اندونزی این بستر باز هم ایجاد شده است و در سفرهای گذشته و در کشورهای دیگر دیدیم شرکت های دانش بنیان توانستند محصولات مناسبی دراین حوزه صادر کنند. آقای نیک پور محصولات شرکت شما چیست ؟

احمد نیک پور ، مدیر مرکز نوآوری تجهیزات پزشکی : محصولاتی داریم که مصرف کلینیکی دارد و بیمارستانی نیست و با یکی از دو کشورهای همسایه در حال رایزنی هستیم تا خط را منتقل کنیم و اصلا آن جا با توجه به قوانینی که آن کشور دارد بتوانیم بازار آن محصول را به دست آوریم و ارز وارد کشور کنیم.

سوال: از طرفی دیگر بتوانیم نگاه کنیم ، بومی سازی محصولاتی که شرکت های شما انجام می دهد، جلوگیری کرده است از خروج ارز از کشور ، تا الان چقدر توانستید جلوگیری کنید؟

 احمد نیک پور ، مدیر مرکز نوآوری تجهیزات پزشکی : ما مجموعه استارتاپ ها و شرکت هایی که در مرکز نوآوری شتاب دهنده ما فعال هستند، سبدی که ان شاءالله به سرانجام برسد نزدیک به 80 میلیون دلار جلوگیری دارد از خروج ارز . الان چیزی که  بالفعل اتفاق افتاده است 11 میلیون دلار سالانه است که از خروج ارز جلوگیری می کند.

مجری: تشکر می کنم از حضور شما در برنامه و امیدواریم در نمایشگاه پیش رو دستاوردهای بیشتری داشته باشید تا در ادامه در خدمت شما باشیم ، از شما تشکر می کنیم در برنامه میز اقتصاد امروز بررسی کردیم توسعه بازار محصولات دانش بنیان در حوزه تجهیزات پزشکی و دارویی را و اشاره کردند میهمانان برنامه .
مهم ترین نکاتی که اشاره کردند در کوتاه کردن فرآیند گرفتن مجوزها و البته ایجاد بستر مناسب برای توسعه بازار داخلی بود که اقدام بکنند به توسعه بازار داخلی و بعد توسعه بازار خارجی که بتواند منجر به صادرات و ارزآوری برای کشور باشد.