بیش از ۵ درصد منابع طبیعی کشور ، ذخایر معدنی است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما آقای داریوش اسماعیلی با حضور در برنامه «صف اول»، برنامه ها و اقدامات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی را تشریح و به پرسش ها در این باره پاسخ داد. متن کامل این برنامه به شرح زیر است:

سوال آقای اسماعیلی برای اینکه یک مقدمه‌ای برای بحثمان داشته باشیم یک تصویری از سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی به بینندگان بدهید قاعدتاً آن چیزی که تا الان در ذهن مخاطبان ما بوده بیشتر فکر می‌کنند که سازمان زمین شناسی یک مرکز پژوهشی و داده محور است و شاید آنچنان در حوزه معدن و صنایع معدنی نقش فعالی نداشته باشد و به طبع در حوزه اقتصاد هم شاید آنچنان تاثیرگذار نباشد الان در حال حاضر سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی مهم‌ترین اقدامات و اتفاقاتی که برای رشد و توسعه اقتصادی کشور به خصوص در حوزه معدن و صنایع معدنی دارد انجام می‌دهد را بفرمایید؟
اسماعیلی: سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور همانطور که از اسمش مشخص است بخش مهم را در واقع دنبال می‌کند یکی زمین شناسی است که عمدتاً طی نقشه‌های زمین شناسی بررسی مخاطرات مثل بحث آب مثل فرونشست زمین لرزه و امثالهم و یک بخش دیگری هم در واقع که برمی‌گردد به اکتشاف در مورد اکتشاف هم تولید داده‌های پایه و پایین آوردن ریسک است، اینکه اشاره فرمودید حالا چه نقشی در واقع در توسعه بخش معدن سازمان زمین شناسی می‌تواند داشته باشد و یا در حال حاضر چه برنامه‌ای را دنبال می‌کند، من یک اطلاعات اولیه‌ای را بدهم در همین ابتدا اگرچه مجموعه فعالین بخش معدن و صنایع معدنی و زمین شناسان اطلاعات اولیه‌ای را در این زمینه در واقع دارند، ایران پنجمین کشور جهان در داشتن منابع طبیعی شامل نفت، گاز، دریا، جنگل و منابع معدنی بعد از کشور‌های روسیه، آمریکا، عربستان و کانادا پنجمین کشور است، با دارایی بیش از ۲۷ تریلیون دلار از این ۲۷ تریلیون دلار بیشتر از ۵ درصد متعلق به مواد معدنی و ذخایر معدنی در دل زمین است که این ۵ درصد می‌شود یک چیزی حدود ۱۴۰۰ میلیارد دلار.

سوال: عدد قابل توجهی است؟
اسماعیلی: از این ۱۴۰۰ میلیارد دلار تمام ذخایر کشف شده ما چه آنهایی که بهره‌برداری می‌کنیم و چه آنهایی که فقط کشف کرده‌ایم و در یک گوشه‌ای مانده یک چیزی حدود ۲۹ میلیارد دلار را شامل می‌شود، یعنی از تمام دارایی‌های منابع معدنی و ذخایر معدنی که ما داریم یک چیزی حدود دو درصد آن در واقع توانسته‌ایم کشف کنیم.

سوال: کشف کنیم و به بهره‌برداری برسانیم؟
اسماعیلی: فقط کشف کنیم.

سوال: یعنی تازه از این دو درصد اینطور بگویید از این دو درصد چند درصد الان به بهره‌برداری رسیده یعنی داریم ازش استفاده می‌کنیم؟
اسماعیلی: یک چیزی حدود کمتر از ۱۰ درصد این را در واقع داریم ازش استفاده می‌کنیم.

سوال: پس یک جوری که مخاطبان ما بهتر درک کنند چند درصد از مواد معدنی که تا به حال شناسایی شده چند درصد دارد بهره‌برداری می‌شود؟
اسماعیلی: کمتر از ۲ درصد آن چیزی که شناسایی شده الان دارد بهره‌برداری می‌شود، حالا جالب این است حالا در بهره‌برداری هم پله‌ها و گام‌های مختلفی وجود دارد، ما در کشور‌هایی مثل آمریکا مواد معدنی خامی را که بیرون می‌آورند از دل زمین گاهی اوقات تا ۷۰ برابر به آن ارزش افزوده اضافه می‌شود، یعنی اگر شما بخواهید در نظر بگیرید که این ۱۴۰۰ میلیارد دلار ذخایری که ما در دل زمین داریم بخواهد به شکل کامل مثل خیلی از کشور‌های دیگر فرآوری کنیم یک چیزی حدود ۱۰ هزار میلیارد دلار ذخایر ما است.

سوال: آن وقت ما چند درصد الان از این عدد را داریم فراوری می‌کنیم؟
اسماعیلی: بسیار بسیار کم و ناچیز ۱۰ هزار میلیارد دلار کجا ما کل مثلاً فرض بفرمایید صادراتی که داشتیم در مجموعه‌های عمدتاً فولادمان در اوج خودش کمتر از ۱۰ میلیارد دلار بوده.

سوال: پس تاکید که مقابله با خامفروشی شود اصلش اینجا است؟
اسماعیلی: بله، اصلش اینجاست.

سوال: بسیار خوب یک مقدار بیاییم جلوتر حالا بیاییم این یک اطلاعات پایه بود حالا سازمان زمین شناسی روی و رشد اقتصادی و عرضم به حضور شما تحقق شعار سال نقش و وظایفی که بر عهده دارد؟
اسماعیلی: ببینید اگر قرار باشد ما به این ذخایر برسیم و اگر قرار باشد بهره‌برداری کنیم اگر قرار باشد صنایع معدنی و ایجاد اشتغال را در واقع بقیه موارد را داشته باشیم، گام اول و اصلی آن از اکتشاف شروع می‌شود تا زمانی که ما کشف نکنیم تا زمانی که ندانیم که ذخایر چه جوری داریم، تا ندانیم وضعیتش چه جوری است، اصلاً موضوع بهره‌برداری دیگر در کار نیست.

سوال: یعنی معدن و صنایع معدنی ما در گرو فعالیت سازمان شماست؟
اسماعیلی: قطعاً در گرو اکتشاف است که سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی مهم‌ترین وظیفه را دارد و می‌تواند کمک کند، ما در ارتباط با شعار سال که جذب سرمایه برای تولید است سه تا گام اصلی را داریم سه وظیفه اصلی داریم و روی این موضوع برنامه‌ریزی کرده‌ایم اولین مورد در واقع تولید داده‌های پایه است یک نفر که بخواهد بیاید سرمایه‌گذاری کند باید اطلاعات اولیه داده‌های اولیه زیرساخت‌های اولیه برایش فراهم باشد.

سوال: که ریسک معدن کاری بیاید پایین؟
اسماعیلی: همین را می‌خواستم خدمت شما عرض کنم که ریسک معدن کاری بیاید پایین، ما از طریق فعالیت‌هایی مثل ژئوفیزیک هوایی مثل تهیه نقشه‌های زمین شناسی کاربردی که حالا بعداً اگر لازم شد توضیح می‌دهم خدمتتان می‌آییم داده‌های پایه را تولید می‌کنیم با این کارمان ۶۰ درصد ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهیم.

سوال: همین باعث افزایش سرمایه و توسعه می‌شود؟
اسماعیلی: باعث می‌شود که سرمایه‌گذار در واقع رغبت پیدا کند تا سرمایه‌اش را بیاورد و در بخش معدن سرمایه‌گذاری کند و نکته جالب دیگر این است که این کاری را که انجام می‌دهیم و این کار از همین دولت چهاردهم در واقع شروع شده، مسئولیتی که بر عهده ما گذاشته‌اند شروع شده از طریق پایگاه داده‌ها تمام این اطلاعات هم منتشر می‌کنیم و اختیار بخش خصوصی و مجموعه ذینفعان و آنهایی که متقاضی هستند قرار می‌دهیم.

سوال: اتفاقاً الان می‌خواستم انتقاد کنم نسبت به سازمان مطبوع شما که همیشه انتقادی که به سازمان زمین شناسی است گویا که اطلاعات برای خودش است اطلاعات تا به الان تولید می‌شده، اما انتشار پیدا نمی‌کرده که یعنی یکی از انتقاد‌هایی که حالا فعالان حوزه معدن به سازمان زمین شناسی قبل از این داشتند این بود که سازمان آن اطلاعات شفاف را که برای امنیت سرمایه‌گذار است منتشر نمی‌شود، اما شما می‌فرمایید که در دوره جدید قرار است که این اطلاعات شفاف در دسترس فعالان قرار بگیرد؟
اسماعیلی: بله، حتماً همینطور است فرمایش شما درست است من تایید می‌کنم به عنوان نمونه من عرض کنم خدمتتان، وقتی که ما رفتیم سازمان و شروع کردیم در واقع صحبت کردن و مذاکره با دوستان و کسب اطلاعات و مشخص کردن مسیر‌ها و نقشه راه گزارش‌های تکترو اسپرت که برای اول انقلاب است هنوز در میز‌های سازمان زمین شناسی مانده بود و گزارش‌های متعدد دیگر یکی از ضعف‌های بزرگ سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی است، من تایید می‌کنم فرمایشات شما را ولی خوشبختانه با اراده دولت چهاردهم به خصوص شخص جناب آقای دکتر پزشکیان ریاست محترم جمهوری و عنایتی که جناب آقای مهندس اتابک وزیر محترم صنعت معدن و تجارت دارد و در جلسات متعددی این موضوع برنامه‌ریزی شده از طرفی در برنامه توسعه هفتم هم آورده شده که پایگاه داده‌ها باید در واقع این اطلاعات را منتشر کند و همانطور که می‌دانید و عزیزان ما عنایت دارند که محور برنامه دولت چهاردهم برنامه توسعه هفتم است ما هم وظیفه داریم و هم علاقمند هستیم که این کار را انجام بدهیم من جهت استحضارتان عرض کنم ما سه تا چهار روز قبل از پایان سال اواخر اسفند ماه جلسه‌ای را که حالا از صدا و سیما هم پخش شد جناب آقای دکتر پزشکیان ریاست محترم جمهوری در وزارت صنعت معدن و تجارت تشریف آوردند و در آنجا در شورای معاونین حضور پیدا کردند یکی از محور‌ها و فرمایشات اصلی‌شان خط مشی‌های اصلی همین بود که هر آن چیزی که داده داریم باید در اختیار مردم قرار بگیرد چرا، چون بنابر این است که بخش خصوصی و سرمایه‌گذار جذب کنیم که خوشبختانه من می‌خواهم عرض کنم خدمت شما که درصد قابل توجهی از صحبت‌ها و مذاکرات و در واقع برنامه‌هایی که در آن جلسه هم گذشت که بیش از دو ساعت بود و روی بخش معدن علی الخصوص اکتشاف متمرکز شد.

سوال: تا اینجا یک قدم بزرگ برداشتیم که داده‌هایی که تولید می‌شود منتشر شود و در اختیار مردم و یا فعالان بخش خصوصی قرار بگیرد، اما یک نکته‌ای که باز اینجا قابل توجه است اینکه این اطلاعات در اختیار واقعاً عوام مردم قرار می‌گیرد یا طیف خاص، چون به هر حال می‌دانید اطلاعات یعنی قدرت اطلاعات یعنی رانت آیا سازمان زمین شناسی یا اصلاً اینطور سوال کنم چه تدبیر و چه برنامه‌ای دارد که این اطلاعات واقعاً در اختیار همه قرار بگیرد نه یک قشر خاص، چون این اطلاعات یعنی ثروت؟
اسماعیلی: دقیقاً عنایت داشته باشید ما اولین کاری که در واقع آمدیم بهش در همین سه تا چهار ماه توجه ویژه‌ای کردیم پلتفرم انتشار داده‌ها را به شکل کامل تکمیل و آماده کردیم در وهله اول تمام داده‌های موجود در سازمان زمین شناسی هر آنچه که داشتیم بدون استثنا همه را منتشر کردیم به این شکل که هر عزیزی که بخواهد می‌تواند به پایگاه داده‌های سازمان زمین شناسی اکتشافات معدنی مراجعه کند و برای هر نکته‌ای را که برود آنجا و کلیک کند تمام اطلاعاتی که تا اینجای کار سازمان زمین شناسی داشته در آنجا می‌تواند ببیند.

سوال: از گذشته تا به امروز؟
اسماعیلی: بله، از گذشته تا به امروز آنجا ببیند بعد برای برداشتش هم یکسری به شکل کاملاً مجانی است مثل نقشه‌های زمین شناسی و یکسری دیگر هم یک حداقل پرداختی‌هایی را که اصلاً قابل مقایسه نیست مثلاً ممکن است که یک چیزی حدود مثلاً فرض کنید که ۵ درصد آن چیزی که برایش هزینه شده صرفاً به این دلیل که بالاخره آنهایی که نیاز دارند بیایند یک چنین کاری را انجام دهند پرداخت می‌کنند و به این ترتیب من با جرات خدمت شما عرض می‌کنم هیچ داده‌ای در سازمان زمین شناسی تولید نشده تا به امروز و وجود ندارد مگر اینکه در پایگاه داده‌ها داریم، اما این کافی نیست ما ادامه مسیر را داریم دنبال می‌کنیم و وظیفه خود می‌بینیم که در سال آینده و تکمیلی این است که تمام داده‌هایی که در معاونت معدنی است همه آنهایی که در واقع پروانه‌های اکتشاف گرفته‌اند گواهی کشف گرفته‌اند موجود است در آنجا و همینطور در سازمان توسعه و نوسازی البته اطلاعات اولیه را داده‌اند ما روی پایگاه داریم که می‌توانند بنابراین هر کسی می‌تواند بداند که در وزارت صمت چه سازمان زمین شناسی که مستقیم می‌تواند اطلاعات را بگیرد و چه در معاونت معدنی و چه در ایمیدرو چه اطلاعاتی وجود دارد که بتواند در واقع دسترسی پیدا کند.

سوال: این یعنی تمرکز اکتشافات معدنی در سازمان زمین شناسی؟
اسماعیلی: بله، حداقل در بخش داده‌ها این اتفاق دارد می‌افتد، اما ما باز هم به این بسنده نمی‌کنیم، چون قانون تکلیفی برای ما دارد و آن این است که تمام داده‌های زمین شناسی و پایه‌ای اکتشافات معدنی را باید یکجا جمع کنیم، دو سازمان و وزارتخانه هستند که این داده‌ها را دارند به طور طبیعی یکی سازمان انرژی اتمی است و یکی هم وزارت نفت آنها را هم صحبت کرده‌ایم و مذاکره کرده‌ایم جلساتی را داریم به هر حال رضایت اولیه شان را گرفته‌ایم، گام‌های اولیه را دارند برمی‌دارند و ما امیدوار هستیم که امسال بتوانیم لااقل تا نیمه دوم دیگه داده‌های وزارت نفت و سازمان انرژی اتمی هم در این موضوع داشته باشیم که نص صریح قانون است و ما امیدوار هستیم که این دو مجموعه هم نهایت همکاری را با سازمان داشته باشند.

سوال: این به واسطه پهنه‌هایی است که در اختیار این سازمان‌ها قرار دارد دیگر درست است؟ هر کاری که انجام داده‌اند، چون وزارت نفت که پهنه در اختیارش نیست منتها یک بخشی از کشور به عنوان اکتشافات نفت رفته‌اند داده تولید کرده‌اند. سوال من این را از نظر بحث پهنه‌های بلوکه شده سوال می‌کنم که خیلی از ثروت‌های کشور در این پهنه‌های بلوکه شده‌ای است که دست سازمان‌های مختلف است در این خصوص چطور آیا اینجا هم ورود کرده سازمان زمین شناسی؟
اسماعیلی: ببینید ما خیلی با این موضوع ارتباط نداریم خوشبختانه، به دلیل اینکه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی قصد ندارد و نمی‌خواهد که برود گواهی کشف بگیرد، اصلاً ما نمی‌خواهیم پروانه اکتشاف بگیریم، چون ما حاکمیت هستیم ما هیچی قرار نیست برای خودمان نگه داریم ما داده‌های پایه را تولید می‌کنیم در اختیار بخش خصوصی و بقیه بخش‌ها قرار می‌دهیم به همین دلیل ما هیچ کجا هیچ محدودیتی برای مان وجود ندارد، چه پهنه‌ای در اختیار انرژی اتمی باشد چه پهنه‌ای در اختیار وزارت نفت یا سازمان‌های دیگر باشد در این قسمت که حالا بلوکه باشد، یک زمانی یک بخش‌هایی به وسیله خود سازمان زمین شناسی در واقع بلوکه می‌شد که ما امروز که خدمت شما هستم و داریم صحبت می‌کنیم حتی یک متر از آن چیزی که در اختیار سازمان زمین شناسی بوده دیگر در بلوکه نیست به شکل آزاد است و مردم می‌توانند استفاده کنند بقیه مواردی هم که بلوک شده هم ممکن است به وسیله سازمان انرژی اتمی، محیط زیست، منابع طبیعی و بقیه این هم در واقع مسئولیتش و در اختیار معاونت معدنی، در بخش معاونت معدنی است اگر چه، چه دلیل این که ما خدمت شما هستیم و در جا‌های دیگر، چون بالاخره ما سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی هستیم قاعدتاً از ما انتظار دارند که ما پاسخگو باشیم امیدواریم که این مساله همه ما بتوانیم به جایی برسانیم.

سوال: آقای اسماعیلی بدون تعارف اگر بخواهم عرض کنم این یک انقلاب و تحول در حالا هم بحث زمین‌شناسی هم اکتشافات معدنی است وقتی‌که داریم می‌شنویم که هنوز اطلاعات زمین‌شناسی از ابتدای انقلاب تا الان هنوز در به هرحال کشو‌های سازمان زمین‌شناسی بوده و منتشر نشده و امروز ما داریم راجع شرایطی صحبت می‌کنیم که هیچ داده‌ای در سازمان زمین‌شناسی وجود ندارد که در پایگاه داده قرار نداشته باشد این یک نکته و یک قدم بسیار بزرگی است که جای تشکر دارد خوب قدم اول تولید داده بود، در راستای برنامه هفتم و حالا کمک به رشد و توسعه اقتصادی دو قدم دیگر را بفرمایید؟ فرمودید سه اقدام مهم شما توی دستور کارتان دارید؟
اسماعیلی: بله، گام اول همانجوری که خدمتتان عرض کردم تولید داده بود، گام دوم داده‌ها ها را چه اون‌هایی که خودمان تولید می‌کنیم و چه آنهایی جمع‌آوری می‌کنیم این را به شکل استاندارد در می‌آوریم به شکل یکنواخت در می‌آوریم قابل استفاده برای همه در می‌آوریم و گام سوم همان طور که خدمت شما عرض کردم من وظایف سازمان را دارم عرض می‌کنم انتشار داده‌ها و در اختیار قرار دادن داده‌ها است با این کار در واقع همان طور که عرض کردم شصت درصد ریسک اکتشاف را ما پایین می‌آوریم و قطعاً در راستای شعار سال که فرمودید سرمایه‌گذاران میل و رغبت بسیار بسیار بیشتری خواهند داشت برای این کار دیگر بعد از آن بخش خصوصی باید بیاید، وارد بشود سرمایه‌گذاری بکند، اکتشافات را تکمیل بکند و برسد به جایی که گواهی کشف و موضوع بهره‌برداری را داشته باشد.

سوال: اولویت‌بندی هم کردید؟
اسماعیلی: حتماً اولویت‌بندی کردیم.

سوال: آن جا شرایطتش برای سرمایه‌گذاری بهتر است؟
اسماعیلی: بله، ما برای اینکه نقشه‌های زمین‌شناسی کاربردی را در کل کشور در واقع بخواهیم تولید بکنیم زمین شناسی کاربردی که من می‌گویم یعنی یک نقشه‌ای که یک نقشه پنجاه هزاری که ششصد و پنج هزار کیلومتر را در برمیگیرد سه تا لایه یک لایه زمین‌شناسی، یک لایه ژئوشیمی، ژئوشیمی آبراهه‌ای و لایه‌ای که نتیجه همه اینهاست تجزیه و تحلیل داده‌ها تارگت‌هایی را برای ما مشخص می‌کند و درواقع محدوده‌های امیدبخشی را برای ما مشخص می‌کند که عرض کردم بخش خصوصی و بخش‌های بعدی بروند روی آن متمرکز بشوند ما برای این که کل کشور را بخواهیم این کار را انجام بدهیم یک چیزی حدود نزدیک به دو هزار نقشه لازم داریم خوب آمدیم اینها را اولویت بندی کردیم اولویت اولمان برای اولین سال. نه برنامه پنجم بلکه برای اولین سال یعنی همین هزار و چهارصد که شروع کردیم یک چیزی حدود صد و چهل تا صد و پنجاه نقشه آمدیم شروع کردیم یعنی صد و پنجاه نقشه اگر هر نقشه‌ای را ما سه پروژه در نظر بگیریم در واقع که به همین شکل هم که داریم انجام می‌دهیم می‌شود چهارصد و پنجاه پروژه فقط این را عنایت داشته باشید که در پنج سال گذشته تنها هشتاد نقشه تهیه شده یعنی حدود دویست و چهل پروژه انجام شده و ما بنا داریم که در هر پنجاه نقشه یعنی دویست چهل نقشه داشتیم ولی الان صد و پنجاه نقشه یعنی چهارصد و پنجاه پروژه را می‌خواهیم در یک سال اجرا کنیم یعنی چیزی حدود شش تا هفت برابر میانگین سالانه سال‌های گذشته پنج سال گذشته را در دستور کار داریم و این کار را می‌کنیم و همین جا هم اگر اجازه بدهید من بگویم چجوری این کار را انجام می‌دهیم ما این کار را از طریق بخش خصوصی از طریق برون سپاری.

سوال: سؤال بعدی من هم همین است آقای اسماعیلی به صورت یک سؤال و پاسخ مشخص مهم‌ترین اقداماتی که برای تقویت بخش خصوصی در حوزه زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی انجام دادید بفرمایید که این را بتوانیم به عنوان یک سؤال واحد در نظر بگیریم؟
اسماعیلی: از همانجایی که خدمت شما عرض کردم هم به هرحال فرمایشات مقام معظم رهبری از دیر باز بوده و تاکیداتشان در تمام موارد و هم جناب آقای رئیس جمهور، دولت محترم، وزیر محترم صنعت معدن تجارت که دولت نباید تصدی‌گری کند و بایستی زمینه ورود بخش خصوصی را فراهم کند به شکل‌های مختلف ما در سازمان اکتشافات معدنی زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی به دو شکل داریم این کار را انجام می‌دهیم بخش خصوصی را وارد میدان می‌کنیم کاری که تقریباً اتفاق نیفتاده یکی انجام پروژه‌ها بود ما پروژه‌هایی را که خودمان می‌خواهیم انجام بدهیم و اعتبار و پول آن را داریم به عنوان مثال همین که خدمت شما عرض کردم یک چیزی حدود چهارصد و پنجاه پروژه در یک سال تمام اینها قرار نیست سازمان زمین‌شناسی انجام بدهد بلکه آمدیم چی‌کار داریم می‌کنیم سازمان زمین‌شناسی نقش سوپروایزری، برنامه‌ریزی و نظارت بر اجرا را به عهده گرفته تسهیل‌گر و تنظیم گر و مجموعه پروژه‌ها را داریم برون‌سپاری می‌کنیم. بین چه کسی؟ دانشگاه‌ها، سازمان‌های نظام مهندسی معدن، شرکت‌های در واقع صلاحیت‌دار همین امروز که ما خدمت شما نشستیم که حدود دو هفته پیش اولین اقدام را برای برون‌سپاری انجام دادیم سی و یک نقشه ضرب در سه پروژه یعنی یک چیزی حدود نود و چهار پنج پروژه را در دستور کار قرار دادیم شصت و دو تا از آنها را آگهی مزایده اش را زدیم تا اواسط یا اواخر اردیبهشت ماه بخش خصوصی اینها می‌آید قرارداد باهاش می‌بندیم براساس مناقصه‌ای که هست و وارد میدان می‌شود در ژئو فیزیک هوایی یکی از کار‌های اساسی و فوق‌العاده‌ای که کشور ما نیاز دارد.

سوال: یکی از موضوعاتی هم بود که تا به امروز کند پیش می‌رفت؟
اسماعیلی: تقریباً انجام نشده از اول انقلاب تا الان ما چیزی حدود ششصد و پنجاه هزار کیلومتر پرواز خطی برای ژئوفیزیک هوایی داشتیم از اول انقلاب اوایل انقلاب امروز ولی خوشبختانه در برنامه هفتم توسعه دو میلیون کیلومتر در نظر گرفته شده برای پنج سال.

سوال: فکر می‌کنید محقق شود؟
اسماعیلی: من می‌خواهم خدمت شما عرض کنم که ما برنامه مان این است که در عرض سه سال انجام بدهیم چرا؟ به دلیل اینکه از نظر تکنولوژی که ما مشکل نداریم از نظر امکاناتی که مشکل نداریم، از نظر تفسیر و تجزیه که مشکل نداریم، از نظر منابع هم الان خدمتتان عرض می‌کنم که چکار می‌کنیم ما از لحاظ اینکه این ژئو فیزیک هوایی چه کسی می‌خواهد انجام بدهد واگذار داریم می‌کنیم باز به بخش خصوصی، شرکت‌های هلیکوپتری را، چون هلیکوپتر‌ها باید این کار را برای ما انجام بدهند و هواپیما عمدتاً هلی‌کوپتر در فاصله چهل کیلومتری باید پرواز بکند توی ارتفاعات مختلف با حفظ فاصله و حفظ عمق یا همان ارتفاع بهتر است که بگویم خوب از هلی‌کوپتر استفاده می‌کنیم، ما ششصد و پنجاه هزار و بیش از بیست و چهار پنج سال است که دو تا هلیکوپتر داشتیم که الان یکی‌اش خراب است یکی دیگر هم دو سه ماه دیگر موتورش از کار می‌افتد این زمانش گذشته تمام آن کار را انجام می‌دهد ما شرکت هلیکوپتر را دعوت کردیم چهار پنج تا شرکتی که دارند، بعضی از شرکت‌هایی وجود دارند توی بخش خصوصی امروز بیشتر از بیست تا هلیکوپتر دارند.دعوت کردیم، صحبت کردیم، توضیح دادیم توجیه کردیم، اعلام آمادگی کرده‌اند که بیایند نه اونی که ما بخواهیم اجاره کنیم هلی‌کوپتر برای ما انجام بدهند بلکه حالت پیمانکاری یعنی چی؟ یعنی تمام کار‌ها با خودشان، هلیکوپتر با خودشان، خدمات با خودشان، ما فقط کارشناس مان در آن هلیکوپتر بنشیند تا بتواند داده‌ها را برداشت کند.

سوال: خدمات دهنده هستند؟
اسماعیلی: تمام خدمات را و به اصطلاح داده‌ها را به این شکل به ازای هر کیلومتر یک عدد رقمی را از ما بگیرند در هر کیلومتر پروازی از ما بگیرند و با توجه به برنامه ریزی که کردیم تو سه سال می‌توانیم انجام بدهیم یه قسمت دیگر عرض کردم بحث مالی اش هست ما اگرچه ما به عنوان دولت وظیفه مان است که خودمان سازمان برنامه و بودجه وظیفه‌اش است که خودش تامین کند و برای سال هزار و چهارصد چیزی حدود دو همت را برای این کار در نظر گرفتند که بد نیست اگر چه جواب کامل را نمی‌دهد ولی ما خدمت آقای رئیس جمهور هم عرض کردم توی آن جلسه که ما منتظر نمی‌مانیم که صرفاً یا به عبارت بهتر بهانه نمی‌آوریم که دولت این پول را به ما بدهد انجام بدهیم بخش خصوصی آماده این کار هست.

سوال: بخش خصوصی منظورتان بهره‌برداران هستند؟
اسماعیلی: بله.

سوال: مثلا یک شرکتی مثل فولاد مبارکه مثلاً اصفهان، چون نیاز دارد به مواد اولیه و پایه اش هم اکتشافات هست بیاید سرمایه‌گذاری بکند؟
اسماعیلی: دقیقاً همین فرمایش شما و اتفاقاً همین امروز ما یک جلسه‌ای را با مدیرعامل فولاد مبارکه جناب آقای دکتر زرندی داشتیم روی همین موضوع صحبت کردیم یک تفاهم‌نامه‌ای را با شرکت چادرملو داریم آقای مهندس دهقانی مذاکراتی را داشتیم و در وهله اول این مجموعه شرکت‌های بزرگ مگر نه این است که قرار است ما به عنوان دولت ذخایر شناسایی کنیم اکتشاف کنیم اینها و دیگران بیایند استفاده بکنند الان آماده این است که بیایند سرمایه‌گذاری کنند ما چیزی حدود مثلاً ده پانزده، بین ده تا پانزده همت برای ژئو فیزیک هوایی مان لازم داریم اصلاً عددی نیست برای شرکت‌های بزرگ ما این را داریم در یک شورایی داریم در وزارتخانه جهت استحضار به نام شورای راهبردی که معاونت امور معادن رئیس، سازمان زمین‌شناسی اکتشافات معدنی، رئیس هیئت عامل ایمیدرو، نماینده بخش خصوصی، معاون نایب رئیس اتاق بازرگانی و رئیس خانه معدن و رئیس سازمان نظام مهندسی این پنج نفر هر هفته جلسه داریم همه هم مشارکت دارند می‌کنند ما دنبال این هستیم بخش خصوصی تمام این فکر می‌کنم یکی دو هفته آینده این آماده شود بعد احتمالاً حتی یک مناقصه‌ای را بگذاریم همه بخش خصوصی فرقی نمی‌کند فقط این چند تا شرکت بزرگ بیایند و سرمایه شان را بیاورند، کنسرسیوم درست کنند به هر شکلی و سهمی از این تولیدات را بردارند.

سوال: آقای اسماعیلی یک نکته‌ای که الان ما توی سرمایه‌گذاری برای تولید برایش با آن مواجه هستیم در همه صنایع در همه صنعت‌ها این است که بیاییم تلاش بکنیم حالا که شعار سال سرمایه‌گذاری برای تولید است و قرار است آن نقدینگی سرگردان و سرمایه بیاید در حوزه تولید اولین کاری که باید انجام بدهیم این است که آن طرح‌ها و پروژه‌های واقعاً این‌قدر جذاب و سودآور باشد یعنی تا زمانی که سود طرح‌های صنعتی و تولیدی ما بالاتر از اون سودی است که طرف از خرید و فروش سکه و زمین و خودرو به دست می‌آورد اعتقاد کارشناسان بر این است که آن سرمایه به این سمت نخواهد آمد آیا شما به این موضوع دقت کردید توجه کردید و به گونه‌ای این طرح‌ها و پروژه‌ها از همه این مسائل بحث اکتشافی تا سایر مسائل که واقعاً جذاب باشد برای سرمایه‌گذاران؟
اسماعیلی: غیر از ما برنامه دیگری نداریم من تکمیل فرمایش شما یک مثال دیگر هم اضافه کنم و آن هم این است که اگر قرار باشد یک روستایی در یک روستا بماند و در آنجا برای ما گندم تولید کند محصول تولید کند یک راه برایش بیشتر وجود ندارد که توی روستا ماندن به نفعش باشد تا فرار از روستا، به عبارتی ماندن او صرفه اقتصادی برایش داشته باشد و زندگی اش را بچرخاند بقیه سرمایه‌گذاران همین وضعیت را دارند بله ما به طرق مختلف داریم این کار را انجام می‌دهیم نتیجه نهایی‌اش همان چیزی که خدمت شما عرض کرده‌ام محدوده‌های امید بخشی را که ما شصت درصد ریسک را پایین می‌آوریم و در یک به عنوان مثال مساحت یک پهنه ده هزار کیلومتر مربعی ممکن است ما یک چیزی حدود توی این ده هزار کیلومترمربع نمی‌دانم صد، دویست، پانصد محدود را در واقع مشخص بکنیم بگوییم سرمایه‌گذار اینجا اگر بیایید بیشتر احتمال به ماده معدنی رسیدن و بازگشت سرمایه بالای شصت، هفتاد درصد خواهد بود منتهی چه طوری من یک اشاره دیگر هم بکنم بکنم یکی از کار‌هایی که من در دستور کار سازمان زمین‌شناسی اکتشافات معدنی داریم استفاده از روش‌های نوین در اکتشافات معدنی است امروز دنیا دارد پیش می‌رود، امروز ما نمی‌توانیم از روش‌های سنتی برای این کار استفاده کنیم یکی از بحث‌های اصلی ما که وظیفه ما هست به عنوان حاکمیت و قطعاً بخش خصوصی هم می‌آید در کنار ما و ما این کار هم حتماً که با همراهی و همکاری مشترک با دانشگاه بنا داریم که انجام بدهیم جلساتی هم داشتیم همین هفته گذشته بود که معاون محترم پژوهشی دانشگاه تهران تشریف آوردند سازمان زمین‌شناسی و مذاکراتی داشتیم دیگران همین طور برای این کار ما آمدیم پژوهشکده علوم زمین که زیر مجموعه و وابسته به سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی است این را قرار دادیم برای یک حلقه رابط بین دانشگاه‌ها و سازمان زمین‌شناسی.

سوال: شعار نزدیک صنعت و دانشگاه؟
اسماعیلی: دقیقاً، چرا؟ به این دلیل که مجموعه‌ای که آنجا هستند اعضایشان عمدتاً همین زمین‌شناسانی بودند از سازمان زمین‌شناسی بودند کسانی که عمری را در آنجا گذراندند و دوم اینکه که در آنجا دارند از چارچوب و قوانین و اصلاً عضو هیئت علمی آنجا هستند و از قوانین و مقررات وزارت علوم تحقیقات دارند تبعیت می‌کنند ما آن را به عنوان حلقه واسط آوردیم چی‌کار می‌خوایم بکنیم توی بحث روش‌های نوین من دو سه را یک اشاره بکنم بد نیست یکی ژئوفیزیک هوابرد است که خدمتتان عرض کردم یکی برداشت داده‌های هایپر اسپکترهال است که ما از طریق داده‌های ماهواره‌ای حتی می‌توانیم کانی را تشخیص بدهیم حالا مثلاً بحث لیتیوم و اینها اگر برسیم به آن و من می‌خواهم توضیح بدهم آنجا ما از طریق داده‌های ماهواره‌ای می‌توانیم این کار را بکنیم و یک مورد دیگر چیزی بنام مگنت فلوریک‌ام تی دو کشور کامل انجام دادند، آمریکا با شعاع ۷۰ کیلومتری، استرالیا باشعاع ۵۰ کیلومتری، بنا داریم دو دستگاه وارد کردیم و دارد کار می‌کند در شعاع‌های ۵۰ کیلومتری شبکه بندی کردیم و با استفاده از دانشگاه‌ها و قطعا نیروی جوان و دانشجویی و عزیزان تحصیلات تکمیلی برنامه مان این است که در طی ۵ سال انجام دهیم.دربخش زمین شناسی هم منابع آب و هم لرزه زمین ساخت و هم فرونشست‌ها را به ما پوسته زمین را دوباره برای ما بازسازی می‌کند، از نظر اکتشافی منابع ماگمایی را به ما نشان می‌دهد که بعد بتوانیم بالای سر آن ها، چون تا عمق ۵۰ کیلومتری داده تولید کنیم و برویم اکتشافات دنبال کنیم.

سوال: خبر‌های دلگرم کننده است، دو سه محور داریم، کوتاه کوتاه به آن بپردازیم، زمان زیاد نداریم، اول و مهم‌تر از همه که محور اصلی چهل وسومین گردهمایی زمین شناسی بود قرار است چه اتفاق‌هایی بیافتد و چقدر می‌تواند کمک کند، چون جزو تکالیف برنامه است که به رشد و توسعه حوزه زمین شناسی و اکتشافات کمک کند؟
اسماعیلی: در هفته اولی که منصوب شده بودم، سوم و ششم آذر شروع کردم شاید ده یا یازدهم آذرماه اولین جلسه را با رئیس سازمان هوش مصنوعی کشور داشتیم برای این که ببینیم چه باید بکنیم، به دنبال آن جلسه با معاونت پژوهشی دانشگاه تهران یکی از محور‌های اصلی در بحث هوش مصنوعی بود.امروز معتقدیم که هرکسی که هوش مصنوعی وارد نشود و یا جدی نگیرد سال‌های سال دیگر عقب خواهد ماند، به این ترتیب یکی از برنامه‌های اصلی مان است، هم مدیریت هوشمند، هم هوشمندسازی و هم استفاده از هوش مصنوعی.در حال حاضر همین فردا در یک جلسه‌ای داریم برای تکمیل برای تهیه نقشه‌های زمین شناسی و در بحث اکتشافات که اکتشافات ژئوشیمی چیزی حدود شصت درصد تولید داده‌ها و تجزیه و تحلیل را ان شاءالله برنامه ریزی کرده و تست کردیم و پایلوت انجام دادیم که از هوش مصنوعی استفاده کنیم. حتی در برون سپاری‌هایی که انجام دادیم جزو شرایط اختصاصی مان گذاشتیم که این بخش‌ها در این پروژه‌ها حتی بخش‌های خصوصی باید از طریق هوش مصنوعی وارد شوند که خودمان آموزش و راهنمایی می‌کنیم و سازمان زمین شناسی یکی از سازمان‌های پیشرو خواهد بود.

سوال: یکی از قوانین و موضوعاتی از همه مسئولین و وزرا و روسای سازمان‌ها دنبال می‌کنیم بحث تسهیل صدور مجوزهاست، خود شما دردستگاه مطبوع تان چقدر آیا البته فکرنمی کنم شما مستقیم با ارباب رجوع ارتباط داشته باشید و کسی که بخواهد از شما مجوز بگیرد، ولی شما نماینده وزارت صمت محسوب می‌شوید و دغدغه و سوالی مطرح است که سه سال گذشت و چرا وزارت صمت به درگاه ملی مجوز‌ها وصل نمی‌شود اول از سازمان خودتان و بعد وزارت صمت توضیح بفرمایید؟
اسماعیلی: سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با ارباب رجوع سروکار نداریم، مگر این که داده از ما بخواهند، داده در پایگاه داده‌ها است و هیچ مراجعه‌ای لازم نیست، هیچ مجوزی لازم نیست و هیچ کسی این مجوزنمی خواهد و در حیطه وظایف ما نیست و این کار در حیطه وظایف معاونت معدنی است صدور مجوز‌ها، اما در این زمینه اطلاعاتی که من دارم و در جلسات و صحبت‌های مختلف داشتیم، در حال حاضر این اتصال وجود دارد و به محض این که یک نفر مجوزی می‌خواهد و مجوز ثبت می‌شود در کاداکس عین آن مجوز می‌رود در درگاه ملی ثبت مجوز‌ها و از آن به بعد باید کارهاش، اما یک مسئله است و آن مسئله‌ای که تا امروز خود مسئولین درگاه ثبت مجوز‌ها نپذیرفتند که استعلام‌ها را دنبال کنند.دوباره استعلام‌ها را برگرداندند به وزارت صمت.

سوال: وقتی می‌روید در درگاه مجوز و دوباره برمی گردد سمت شما، برخی‌ها می‌گویند این که نشد صدور مجوز‌ها و باید اتوماتیک انجام شود؟

اسماعیلی: این انتظار مردم به جاست و خود مرکز اعلام کرده است که از اولین فرصت اگر از مرکز بپذیرد تمام کار‌ها را انجام دهد، استعلام را خودش انجام دهد.

سوال: استعلام در حوزه معدنی می‌فرمایید یا کلیه مجوز‌ها که به وزارت صمت مربوط است؟

اسماعیلی: من بحثم معدن است.

سوال: یک سری مجوز‌ها حوزه صمت است.
اسماعیلی: بله، حدود10 استعلام وجود دارد وقتی می‌رود در درگاه ملی ثبت مجوز‌ها آن جا کاری روش انجام نمی‌دهند، یکی از این مجموعه‌ها پاسخ منفی می‌دهد، دوباره باید وزارت صمت ورود پیدا کند.ما درخواست مان این است که خود مرکز درست شده است برای این کار، وقتی که اعلام می‌کنیم آن جا عزیزان بروند و دنبال کنند.

سوال: نیرو‌های متخصص داشته باشند که این استعلام را برای شان انجام دهند، نکته دوم خبری که در ماه‌های اخیر سروصدا کرد، بحث کشف لیتیوم در همدان و چند وقت پیش در اصفهان و سمنان و قم بود، این خبر اعتمادم این است که هدف دار این اخبار منتشر شد، وقتی پیگیری کردیم می‌دیدیم که خیلی از این اخبار کذب در آمد، الان شما میهمان ما هستید بهترین شخص که به موضوع پاسخ دهد رئیس سازمان زمین شناسی است، آیا در ایران تا به امروز که صحبت می‌کنیم منابع لیتیوم کشف شده است یا خیر، یک، دو اگر کشف شده است، آیا صرفه اقتصادی داشته است برای این که به بهره برداری و فرآوری و این جور مسائل برسد؟

اسماعیلی: نکته خوبی اشاره فرمودید، اگر چه ما الان یک پروژه‌ای داریم با استفاده از هوش مصنوعی و داده‌های ماهواره‌ای طرح وسیعی روی بحث لیتیوم انجام دهیم ولی داده‌هایی که وجود دارد سه ذخیره گاه برای لیتیوم وجود دارد، یکی شورابه‌ها هستند، یکی پگماتیت‌ها هستند و یکی رس‌ها.

سوال: باادبیات عامه‌تر بفرمایید.
اسماعیلی: تها یک سری سنگ‌های دانه درشت، آذرین که رگه‌هایی وجود دارد، یا در شورابه‌ها و جا‌هایی که یک مجموعه برکه‌ها و آب‌های مختلفی بودند که بخش قابل توجهی از آن‌ها تبخیر شده است و یک غلظت خاصی دارند مثل دریاچه نمک قم و امثال هم و سوم رس‌ها، خاک رس که معروف است.

سوال: در این‌ها لیتیوم وجود دارد؟
اسماعیلی: اگر دنبال لیتیوم باشیم در یکی از این سه نوع سنگ باید دنبال کنیم، درایران ماکزیمم میزانی که لیتیوم تا الان کشف شده است و گزارش شده است، هفتاد و پنج پی پی‌ام یا هفتاد و پنج گرم در تن لیتیوم است.

سوال: این که صرفه اقتصادی ندارد؟
اسماعیلی: در شورابه‌ها میزان لیتیومی باید وجود داشته باشد که صرفه اقتصادی داشته باشد، چیزی حدود سیصد تا پانصد پی پی‌ام، بنابراین در شورابه‌ها تا الان چیزی که انجام شده است قدرت و امکان این که استحصال و استخراج کنیم صرفه اقتصادی ندارد.در پگماتیت‌ها سازمان زمین شناسی طرح وسیعی روی آن انجام داده است چیزی حدود پانصد کیلومتر مربع پگماتیت شناسایی و روی آن کار انجام می‌دهیم و چه بخش خصوصی و چه سازمان زمین شناسی تا امروز آن چه که انجام دادند عیاری که توانستیم به دست آوریم چیزی حدود ۷۵ که بسیار پایین است و صرفه اقتصادی ندارد.در صورتی که کمتر از صد پی پی‌ام به دست آوردیم ولی عیار اقتصادی چیزی حدود هزار تا دو هزار در پگماتیت هاست.

سوال: پس می‌توانیم به مخاطبان بگوییم ما کشف منابع لیتیوم در کشورمان اتفاق افتاده است، اما آن چه است ارزش بهره برداری و سرمایه گذاری ندارد؟
اسماعیلی: از همان تکنولوژی‌های جدید پیش برویم و هم باید برویم این اکتشافات را ضمن این که یک نکته دیگر این است که این جور نیست که وقتی یک کانی لیتیوم دار کشف کنیم بتوانیم لیتیوم از آن استحصال کنیم، فرآوری و ترکیب آن، عناصر مختلف، ساخت آن، بافت آن، این هاست که ما تا به امروز این امکان وجود دارد، هم شورابه داریم و هم پگماتیت داریم.

سوال: ولی فلز گرانبها و در دنیا.
اسماعیلی: ما از هوش مصنوعی و داده‌های ماهواره‌ای در خصوص پگماتیت‌ها داریم و امیدواریم امسال قدم‌های امیدبخشی دراین زمینه داشته باشیم.

سوال: راجع به بحث آب صحبت کنیم و تقریبا چند ماه پیش در یکی از خبر‌ها خواندم که معاون اول رئیس جمهور از شما خواسته‌اند که یک طرحی راجع به نهضت اصلاح الگوی مصرف آب، درست است، به حضرتعالی واگذار کنند؟
اسماعیلی: نهضت ملی کاهش مصرف آب در کشور.

سوال: اصلا چرا زمین شناسی؟
اسماعیلی: یکی دو دقیقه اشاره کنم که چرا طرح کاهش مصرف آب در کشور مطرح شد که آن‌ها در سطح معاون اول در یک جلسه‌ای.

سوال: چرا به سازمان زمین شناسی؟
اسماعیلی: میزان بارندگی سالانه در ایران کمتر از یک سوم خشکی‌های دنیاست، جهان است، متوسط بارندگی در ایران ۲۳۰ میلیمتر و در جهان ۸۳۰ میلیمتر است، ورود آب از آسمان یک چهارم این وضعیت را به وجودآورده است.ایران در پتانسیل آب‌ها رتبه ۳۷ و در آب‌های زیرزمینی رتبه ۴۲ ولی دربرداشت رتبه ۵ دارد.

سوال: برداشت از نورم طبیعی و استاندارد جهانی؟
اسماعیلی: برداشت و مصرف آب در ایران سالانه صد میلیارد متر مکعب آب برداشت می‌کنیم.یک چیزی حدود ناترازی آّب در کشور الان ذخایر آبی ما چیزی حدود ۱۴۵ تا ۱۵۰ میلیارد متر مکعب آب است.یعنی آب را برداشتیم ولی جایگزین نشده است، سالانه ۵ میلیارد به این اضافه می‌شود و بسیار بسیار یعنی فرونشست‌هایی که از آن صحبت می‌شود.ما این طرحی که بود در این راستا بود و با این اعلام خطرهاست و عمده این اعلام خطر‌ها از طرف سازمان زمین شناسی بود.

سوال: به دلیل مخاطرات طبیعی و فرونشست‌ها؟
اسماعیلی: بله، یکی از کار‌های اصلی سازمان زمین شناسی کشف سنگ‌ها و مجموعه‌های آبدار است در زمین، که کجا ما می‌توانیم دنبال آب بگردیم و کار ماست و اکتشاف است، در آّب‌های کاستی موضوعی است که کمتر پرداختیم.

سوال: اطلاعات پایه در این طرح ارائه دادید به دولت؟

اسماعیلی: اطلاعات پایه و چیزی که وجود داشته است، طرح تنظیم شد و قبل از عید تقدیم دفتر دکتر عارف کردیم و جلسه‌ای داشتیم با آقای دکتر پاداش معاون آقای دکتر عارف که دراین هفته آینده آن را بتوانیم به سرانجام برسانیم و وارد کار عملی انجام دهیم.

سوال: یک مقدار راجع به فرونشست‌ها بفرمایید، این فرونشست‌ها حرف و حاشیه راجع به آن زیاد است، شرایط چیست و چه باید که بیشتر از این دچار این بحران نشویم؟

اسماعیلی: فرونشست‌ها واقعیتی است که در کشور وجود دارد و وضعیت خوبی نیست، ۱۵۰ میلیارد متر مکعب آب از داخل زمین برداشتیم وقتی که برداشتیم این جا‌ها باید پر شود، پرشدن با فشرده شدن رسوبات، فشرده شدن رسوبات، یعنی خالی شدن از بالا به سمت پایین و آن فرونشست‌هایی که است، فقر برجا‌های مختلف وجود دارد، در طرح کاهش مصرف آب اشاره‌ای عرض کنم، مجموعه آبی که آن صد میلیاردی که برداشت می‌کنیم، چیزی حدود ۸۵ درصد در کشاورزی مصرف می‌شود و حدود ۱۰ درصد در شرب، چیزی ۵ درصد در صنعت، ممکن است تغییرات کوچکی انجام شده باشد.برای هر کیلو تولید برنج شش متر مکعب آب مصرف می‌کنیم، آبی که امروز از دریا می‌آوریم چه مشهد، چه اصفهان، چه یزد و چه کرمان، لیتری ۵ دلار دارد پای ما در می‌آید.آن آب نه آب سد و آب زیرزمینی شیرین که داریم، یعنی هر کیلو برنج سی دلار پای ما درمی آید فقط هزینه آب مان، سی دلار اگر صد تومان بخواهد باشد چیزی سه میلیون، ارزش دارد.

سوال: این عدد گویای همه چیز است.
اسماعیلی: چه باید بکنیم، ما نمی‌گوییم قوت مردم نداشته باشیم، در استان فارس مرودشت بیشترین فرونشست را دارد، همان جایی که نزدیک دو هزار.

سوال: آن جا جای کشت برنج نیست.
اسماعیلی: دو هزار چاه غیر مجاز، همچنان برنج کاشته می‌شود.

سوال: هر کدام کارشناسان و حتی مردم می‌گوید که دولت می‌گوید اصلاح الگوی کشت که اگر اصلاح شده بود که نباید این صحبت‌ها می‌شنیدیم.
دراین سی چهل ثانیه معدن کاری که فراسرزمینی، خیلی از کارشناسان می‌گویند آن معادن اطراف مان که صرفه دارد خیلی از کشور‌های دیگر گرفتند منابع را، بقیه که طول زمانی و مسافتی دارد که صرفه اقتصادی ندارد. ما به معدنکاری فراسرزمینی فکر می‌کنیم یا خیر؟

اسماعیلی: حتما فکر می‌کنیم.

سوال: منابعی است؟
اسماعیلی: اولین کاری که به عنوان سازمان زمین شناسی باید انجام دهیم این که شناسایی کنیم و جزو برنامه هاست که انجام دهیم و یک موضوع اقتصاد دریامحورست.